Kort voorstellen: Wie ben ik?
“Mijn naam is Nynke Hettinga en ik ben apotheekhoudend huisarts in Witmarsum, een klein dorp in Friesland. Sinds 2010 werk ik daar met veel plezier. Ons werkgebied omvat een aantal dorpen, waardoor we in totaal zo’n 4700 patiënten in onze praktijk hebben. Ons vaste team bestaat inmiddels uit 23 werknemers en daarnaast vinden we het leuk om huisartsen en assistentes op te leiden. Met ons team proberen we een goede kwaliteit van zorg dicht bij de mensen te leveren.”
Hoe kwam jij in contact met onze stichting?
“Iedere twee jaar wordt er een Texelcursus georganiseerd door en voor Friese huisartsen. Drie weken lang wordt hetzelfde programma gedraaid, waarbij elke week meer dan 60 Friese huisartsen deelnemen. In 2023 ben ik lid geworden van de Texelcommissie. Dat houdt in dat je op zoek gaat naar onderwerpen die aansprekend en leerzaam zijn voor Friese huisartsen.
Op 4 februari 2023 las ik in de Volkskrant het artikel ‘Mamma, ik kan niet meer’ over de doodswens van jonge mensen die ondraaglijk psychisch lijden. Het artikel raakte me diep. Hoe zwaar moet het zijn om afscheid te nemen van je kind, wiens leven door psychisch lijden ondraaglijk is geworden?
Wat me ook trof, was de beschreven ervaring dat professionals het gesprek over de doodswens vermeden. Dat er sprake was van onvermogen om over de dood te praten. Hier valt blijkbaar nog veel te leren voor ons als professionals. Dit bracht me op het idee dat dit wellicht een geschikt onderwerp voor onze cursus zou kunnen zijn.
Via de stichting zocht ik contact met Mirjam Hulzebos, die ook in Friesland woont. Ik vond het indrukwekkend hoe krachtig en liefdevol Mirjam haar verhaal vertelde. Samen met Kit van Mechelen hebben Mirjam, Ellen en Bianca toen drie keer een indrukwekkende presentatie verzorgd voor de Texelcursus.”
Wat doet het met jou als hulpverlener als een cliënt zegt dat zij/hij niet meer wil leven?
“Als huisarts komen we regelmatig in aanraking met een verzoek tot euthanasie. Gemiddeld voert een huisarts eens in de twee jaar een euthanasie uit. De verschillen tussen huisartsen onderling zijn echter groot.
Sinds ik in Witmarsum werk, heb ik acht keer een euthanasie uitgevoerd. Wat dat betreft lijk ik een gemiddelde huisarts. Deze euthanasieën waren echter nooit vanwege psychisch lijden.
Als ik met zo’n verzoek te maken zou krijgen, weet ik zeker dat ik de expertise van een psychiater nodig zou hebben. En zelfs dan kan ik op dit moment niet zeggen of ik een euthanasie in zo’n geval zou kunnen uitvoeren. Mijn ervaring is dat ik een euthanasie alleen kan uitvoeren wanneer ik het lijden zelf kan voelen en overtuigd ben dat dit de enige en beste weg is voor de betrokkene.
Na het horen van jullie ervaringen tijdens de voorbereiding en tijdens de Texelcursus, kan ik me beter voorstellen dat dat gevoel en die overtuiging ook kunnen bestaan bij psychisch lijden.”
Vind jij dat het leven maakbaar is?
“We proberen er het beste van te maken, maar we worden daarin altijd begrensd door factoren die buiten onze invloed liggen. Dus nee, ik vind niet dat het leven maakbaar is.”
Wat voor gevoel geeft het je als je geen redelijke behandelopties meer ziet voor de cliënt?
“Dat is frustrerend en verdrietig. Maar de zorg mag niet stoppen. Ook als er geen redelijke behandelopties meer zijn, is het belangrijk om je in te zetten voor de wensen van de patiënt binnen de beschikbare mogelijkheden.”
Wat heeft onze inbreng je gebracht?
“Jullie bijdrage aan de Texelcursus is heel waardevol geweest. Dat bleek ook uit de evaluatie waar de voordracht door alle huisartsen als zeer positief beoordeeld werd. Het is goed om te weten dat de stichting in liefde laten gaan bestaat. De persoonlijke verhalen zijn de meest indringende. Het helpt ons om de zorg rondom deze moeilijke situaties en beslissingen te optimaliseren. Niet alleen voor degene die een euthanasie krijgt maar ook voor de naasten die achterblijven.
Dus bij deze nogmaals hartelijk dank voor jullie bijdrage.”
